BUZAĞILARIN BAKIMI ve BESLENMESİ
v Doğumu izleyen ilk 15 dakika – 4 saat içerisinde mutlaka kolostrum alması sağlanmalıdır. Günlük olarak verilecek kolostrum miktarı doğum ağırlığının % 10-12 si kadar olmalıdır. Bu miktarın yarısı ilk 4-6 saat içerisinde verilmeye çalışılmalıdır.
v Buzağıların barındırıldığı yerler kalabalık olmamalıdır. Her buzağı için en az 2.2 m2 yer olmalıdır.
v Kolostrum protein, vitamin, mineral gibi besleyici maddeleri yüksek oranda içermektedir. Ancak bu içerik doğumdan sonra 3 ncü günde normal süt değerlerine dönmektedir.
v Kolostrum doğal bir koruyucudur. ( Yüksek miktarda antikor ihtiva eder.) Doğal bağışıklık sağlar. Buzağıları enfeksiyon etkenlerine karşı korur. Bu nedenle kısa süre içerisinde buzağı tarafından alınmalıdır. Çünkü zamana bağlı olarak içerisindeki antikor miktarı azalmaktadır.
v Mümkünse doğum yapmış farklı hayvanların kolostrumları karıştırılarak verilmesi daha geniş bir bağışıklık sağlar.
v Vitamin yetersizliğine karşı önlem olarak doğumdan hemen sonra enjektabl vitamin uygulaması yapılmalıdır.
v Su içerikleri yüksek silaj ve taze mera otları, yem tüketimini sınırlayacağından büyümeyi olumsuz yönde etkiler. Bu nedenle 3 aylık yaştan daha küçük hayvanlara verilmesi tavsiye edilmez.
v Buzağı ilk 24 saat içerisinde annesini emebilir daha sonra buzağı bölmesine alınmalıdır. Buzağılara süt, annesini doğrudan emerek değil de, emzik takılmış kova ya da normal kovadan içirmelidir. 3 ncü gün sonunda su içtiği kovanın içine az miktarda yem karıştırılarak alışması sağlanmalıdır.
v Suni emzirmeyi tercih etmeliyiz. Tabii emzirmede ineğin ne kadar süt verdiği anlaşılmadığı gibi, buzağının da ne kadar süt emdiği anlaşılmaz. Anlaşılmazsa ne olur? Buzağı fazla süt içerse ishal olur, hastalanır. Az süt içerse zayıflar, hastalanır. Bu ölümcül bir hal alabilir. Sonradan düzelse de bu hayvanın gelişimi zayıf olur.
BUZAĞILARIN SÜTTEN KESİME KADAR OLAN DÖNEMDE YEMLEME PROGRAMI
YAŞ YEMLEME
1. gün Doğumdan hemen sonra en az 3 kg civarında kolostrum verilmelidir. İkinci öğün ise 12 saat sonra verilmelidir.
2-3. günler Ağız sütü ve su verilmelidir.
4-27. günler Süt ya da süt ikame yemi, buzağı başlangıç yemi, su verilir. Kurumaddesi % 11-12,5 olan süt ya da süt ikame yeminden doğum ağırlığının % 10’u kadar, soğuk havalarda (-10 ile –15 derecenin altındaki sıcaklıklarda) % 25-50 ek kuru madde verilmelidir.
28-35 günler Sağlıklı bir buzağıya günde 700-900 gram buzağı başlangıç yemi verilmelidir. Su daima hazır bulundurulmalıdır. İleriki aşamalarda buzağı başlangıç yemi tüketime bağlı olarak süt ya da süt ikame yemi % 25-50 azaltılmalıdır. Su hazır bulundurulmalıdır.
28-56 günler Günlük buzağı başlangıç yemi tüketimi arzulanan düzeye gelince süt ya da süt ikame yemi kesilmelidir. Su devamlı buzağının önünde hazır bulundurulmalıdır.
ILIK VE TEMİZ SÜT ŞARTTIR
Buzağılara süt verilen kaplar temiz olmalıdır. Süt soğuk olmamalı, vücut sıcaklığına yakın 36-37 derece sıcaklıkta olmalıdır. 30 derecenin altında süt içirilmemelidir.
Sütten kesim yaşı Buzağı 6. haftadan önce sütten kesilmemeli, en uygunu 6-8 haftalık yaşta sütten kesilmelidir.
Sütle besleme En az 6 hafta kaliteli süt ya da süt ikame yemi verilmeli ve uzun süre süt içirmenin faydalı olduğu düşünülmelidir.
Sütten kesme metodu Sütten kesme ani yapılmalı, stresi azaltmak için buzağılar ayrı barınaklarda tutulmalı, buzağı başlangıç yemi ve su kesilmemelidir.
Buzağı başlangıç yemi 4. günden itibaren buzağı başlangıç yemi verilmeli, yemleme sık sık fakat az miktarda yem verilerek sürdürülmelidir. Arka arkaya 2 gün 700-900 gram başlangıç yemi tüketiminden sonra buzağı sütten kesilebilir.
Sağlık Sütten kesilecek buzağılar mutlaka sağlıklı olmalıdır.
Kaba yem Buzağıya yeterli miktarda buzağı başlangıç yemi tüketinceye kadar kaba yem verilmemelidir. Gerekirse 8-10 haftalık yaşa kadar beklenir.
v Buzağılar, günde 700–900 gram kesif yem tüketmeye başlayınca sütten kesilebilirler.
SÜTTEN KESİMDEN SONRA BAKIM VE BESLEME
Sütten kesilen buzağılar, buzağı büyütme padoklarına alınır. Altı aylık oluncaya kadar burada bakılırlar. Buzağı başına yarım ile iki kilo arasında kesif yem ve iyi kaliteli kuru ot verilir. Ayrıca önlerinde devamlı temiz su bulundurulur.
BUZAĞILARIN İSHAL OLMASI
Buzağılar enfeksiyöz ve nonenfeksiyöz nedenlere bağlı olarak ishal olurlar. İşletmelerde buzağı ölümlerinin %10’ u ilk 1 aylık periyottaki ishallere bağlıdır.
Buzağılarda Beslenmeye Bağlı İshaller : (Nonenfeksiyöz nedenleri): Buzağıların fazla süt emmeleri veya suni emzirme sırasında fazla süt verilmeleri, sütün soğuk ya da bozulmuş olması, yüksek ısıya tabi tutulmuş süt tozları ile besleme ve mamaların fazla miktarda sulandırılması sonucu meydana gelir. Belirtileri: Uzun süreli, büyük hacimli, kötü kokulu ve köpüklü dışkılama, kıl örtüsünde düzensizlik, kılların parlak görünmemesi ve yer yer dökülmeler görülür. Korunma Yolları: Buzağılara soğuk, bozulmuş sütler verilmemelidir. Günde canlı ağırlığın %10’undan fazla süt içirilmemelidir.)
Enfeksiyöz Etkenlere Bağlı İshaller: Buzağılar doğumdan sonra 2 – 10. günler arasında çoğunlukla E.Coli etkenine bağlı olarak ishal olurlar. Daha sonraki günlerde özellikle (1–2. aylarda) salmonella etkenlerine bağlı olarak ishal olurlar.
Su kaybı buzağı canlı ağırlığının %10’ na ulaştığı zaman hayati tehlike başlar. Göz orbita (göz çukurluğu) içerisine çöker. Deri elastikiyetini kaybeder. Vücut sıcaklığı yüksek, dışkı kötü kokulu, sulu kıvamdadır. Kısa süre içerisinde etkene yönelik antibiyotik ve sıvı elektrolit tedavisi yapılmalıdır. ( Çay, kola içirilmesi de ishal kesilmesine yardımcı olur.) İshalin tedavi edilmediği durumlarda su kaybı ve septisemi sonucu ölüm gözlenir.
Buzağıların direncini azaltan nedenler aşağıda sıralanmıştır.
1. Ahırın temiz olmaması,
2. Ahırın rutubetli, çok sıcak ya da soğuk olması,
3. Buzağının ağız sütünü içmemesi,
4. Buzağılara içirilen süt miktarının çok fazla olması,
5. Içirilen sütlerin soğuk yada bozuk olması,
6. Güç doğum,
7. Yeni doğan buzağılarla, yetişkinlerin birarada tutulması,
Hava cereyanı hasta eder.
Buzağılar akciğer iltihabına yakalanmamalıdır. Bunun için hayvan sıcak, nemli ve idrar-dışkı kokusu olmayan bir ahırda ve hava cereyanından uzak olmalıdır. Hastalanan buzağı (burun akıntısı olan ve hafif öksürmeye başlayan) ılık ve esintisiz bir yere alınmalıdır.
Güneş ışınlarının buzağının kemik ve vücut gelişimini olumlu yönde etkilediği unutulmamalıdır. Barınaklar mutlaka yeterince güneş ışığı alabilecek şekilde planlanmalıdır. Böyle bir olanak yoksa buzağılar, uygun mevsimde (ilkbahar ve yaz) her gün dışarıya çıkarılarak güneş ışığından faydalanması sağlanmalıdır. Ayrıca, ileride anlatılacak olan açıkta seyyar buzağı kulübelerinde de buzağı büyütülebilir.
Buzağı Başlangıç Yemi
Buzağı başlangıç yemleri 1. haftadan itibaren buzağılara verilen yüksek sindirilme derecesine sahip konsantre yemlerdir. Bu yemler hayvanın istekle tüketebileceği özellikte olmalı, yem tüketimini teşvik etmeli, selüloz miktarı çok düşük düzeyde olmalı¬dır. Yüksek kaliteli buzağı başlangıç yemi enerji bakımın¬dan zengin olmalıdır. Buzağılarda ince öğütülmüş yemler kullanılmamalıdır. Çünkü çok ince öğütülen yemler, hamurumsu özellik kazanır ve hayvan tarafın¬dan istekle tüketilmez. Buzağı başlangıç yemi, %16-18 HP, 2600-2800 ME kcal/kg, vitamin A ve D, iz element, melas, antibiyotik içermelidir.
Yem normlarına göre buzağı başlangıç ve buzağı büyütme yemlerinde bulunması gereken besin madde ve enerji düzeyleri Tablo 10’da verilmiştir.
Yem normlarına göre buzağı başlangıç ve büyütme yemlerinde bulunması gereken besin madde ve enerji düzeyleri
Besin Maddeleri ve Enerji Buzağı Başlangıç Yemi (1) Buzağı Büyütme yemi (2)
KM (en az) % 88 88
HP (en az) % 19 17
HS (en çok) % 12 12
HK (en çok) % 8 10
HCl’de çözünmeyen kül
(en çok) % 1.0 1.0
Kalsiyum (en az-en çok) % 1.0-2.0 1.0-2.0
Fosfor (en az) % 0.6 0.6
Sodyum (en az- en çok) % 0.1-0.4 0.1-0.4
NaCl (en çok) % 0.40 0.40
ME, kcal/kg (en az) 2700 2600
Vitamin A (en az) IU/kg 5000 5000
Vitamin D3 (en az) IU/kg 600 600
Vitamin E (en az) mg/kg 25 25
(1): Buzağıların 12. hafta sonuna kadar beslenmesinde kullanılır.
(2): Buzağıların 3. aydan itibaren 6. ayın sonuna kadar beslenmesinde kullanılır.
Yorumlarınız Bizim İçin Değerlidir.
Yorum yapmayı unutmayınız.