Kas Dokusu, Kas Çeşitleri Ve Kalp Kasları (Veteriner Histoloji)

KAS DOKUSU, KAS ÇEŞİTKERİ VE KALP KASLARININ YAPISI VE ÖZELLİKLERİ

Hareketlilik hücrenin doğasında olan bir özelliktir. Organizmayı oluşturan hücreler az çok hareket edebilme kapasitesine sahiptirler. Kas hücreler ise organizmada, hareket sağlamak için özelleşmiş hücre grubudurlar.

* Kas hücresine görev yapabilmek için uzamış ve özel şekil almış olmasından dolayı FİBRA MUSKULARİS (kas teli), kas hücre sitoplazması SARKOPLAZMA, endoplazmik retikulumu SARKOPLAZMİK RETİKULUM ve kas hücresi zarı da SAKOLEM diye adlandırılır.

* Memeli ve kanatlı hayvanlar aleminde 3 tür kas dokusu vardır:

Görevlerine bağlı olarak kaslar istemli ve istemsiz çalışan kaslar olarak ayrılırlar. İstem dış çalışanlar otonom sinir sistemi, istemli çalışanlar ise merkezi sinir sistemi etkisi altındadır.

Hücre içi iplikçiklerin dizilimine göre ise çizgili ve düz kas olarak ikiye ayrılırlar. Çizgili kaslar da kendi içerisinde kalp kası ve iskelet kası olarak ikiye ayrılır.

Morfolojik ve fonksiyon durumlarına göre kaslar;

1. İskelet kası Dokusu (çizgili kas),

2. Kalp kası Dokusu,

3. Düz kas Dokusu, diye üçe ayrılırlar.

İskelet kası tellerinin uzunlukları canlı türüne ve kasın organizmadaki yerleşim yerine göre farklı uzunluklarda olabilir. 1-5 cm, zaman zaman 30 cm üzerinde olan kas telleri de vardır. Kalınlık ise 100-150 mikron arasındadır.

İSKELET KASI DOKUSU

* Sürüngenler ve balıklarda iskelet kasları memelilerden daha kalın, kanatlılarda ise daha incedir.

* Çekirdek sayısı birden fazla, sarkolemin hemen altına yerleşik olarak bulunurlar. İnsektlerde ortada bir sütün olarak, kanatlılarda da bazen ortaya yakın olarak bulunabilir.

İskelet kaslarında enine çizgili görünmelerinin nedeni MİYOFİBRİLLER’dir. Kas tellerinde boydan boya uzanan ve 1-3 mikron kalınlıkta olan miyofibiller koyulu ve açıklı bölgeler olarak izlenir. Bir kas telinde bulunan miyofibrillerde aynı tonda olan bölgeler alt alta gelir.miyofibriller birbirlerinde az miktarda sarkoplazma ile ayrılmıştır.

* Koyulu açıklı görülen bölgelere BAND denir. Açık renkli bölgelere izotrop bandlar (I); koyu bölgelere ise anizotrop band (A) denir

Ana bandların yanında ikinci dereceden bandlarda bulunmaktadır. Işık mikroskobu ile bakıldığında I bandlarının ortasında ince koyu olarak izlenen band “Z” olarak adlandırılır. A bandlarının ortasında uygun büyütmelerde belli olabilen daha açık olarak izlenen yapılar “H” bandıdır. EM olarak gözlenen ve H bandlarının ortasında bulunan badlar ise “M” bandları olarak adlandırılır.

*Miyofibrillerde iki Z bandı arasında kalan ünite bir kontraksiyon birimini oluşturur ve SARKOMER olarakbilinir(2-3µ uzunluktadır)

Miyofibriller kendilerinden daha ince iplikçiklerde oluşur. Bunlara miyoflaman denir. İskelet kasında  bulunan 5-7nm kalınlık ve 1 µ uzunlukta olanı AKTİN filamanları; 16nm kalınlık ve 1,5 µ uzunlukta olanı ise MİYOZİN olarak adlandırılır. Miyofibriller kas hücresinde bir uçtan diğer uca kadar uzar ama mifoflamanlar kısadırlar. Miyozin yalnızca A bandlarında bulunur, aktin filamanı ise Z membranlarından başlayıp A bandına doğru uzar, A bandlarında bir süre uzar ve kesilir. İşte A bandlarında uç bölgeler hem aktin hem de miyozn içerdiği için daha koyu boyanırlar.

A bandlarına sadece miyozin içeren orta kısımlar H bandları olarak görülürler. H bandlarının tam ortasında bulunan ~4nm kalınlıkta olan miyomesin filamanları miyozinleri sıkıca birbirine bağlayarak düzenli ve sıkı şeklide kalmasını sağlarlar. İşte bu orta bölgeler de M bandları olarak bilinir.

* Z membranları çift taraflı olarak gelen aktin filamanlarının orta yerinde A-AKTİN denen ipliksel proteinlerle birbirine bağlanarak koyu olarak görülürler.

Kas tellerinde bulunan DESMİN filamanlar ise, miyofibrillerin birbirine bağlanıp aynı türdeki bandların oluşmasına yarar.

* Kas tellerinde çekilmeler sonucu uzanıp şekil değiştirmelerinde direnç sağlayan ana unsur TİTİN denen proteinlerdir. Bu filamanlar M bandı civarından başlar, miyozin moleküllerinin yüzeyi boyunca I bandlarına geçer, Z bandlarına kancalanır. Herbir miyozin filamanı etrafında yaklaşık 6 titin filamanı bulunur. Kaslara esneklik kazandıran asıl yapı bu elastik titin filamanıdır.

İskelet kasları motor sinirlerle uyarılırlar. Sinir teli kas hücresinin yüzeyinde dallanarak sonlanır; bu yapıya MOTOR SON PLAK denir. Bu bölgenin altında sarkolem hücre içerisine enine tubuluslar oluşturur. Bu tubuluslar yolu ile uyarım miyofibrillerin yanına kadar ulaşır. Kas hücrelerinde ER sayısı fazladır. Bu organel zarın kanalları yakınlarında kesecikler oluşturur. İçerisinde bol miktarda Ca iyonu bulunur.

Kas iplik türleri

Yorumlarınız Bizim İçin Değerlidir.

Yorum yapmayı unutmayınız.