HEMOLİZ
Eritrosit zarlarının yırtılması sonucunda, Hb molekülünün hücre dışına çıkmasıdır. Nedenlerine bağlı olarak iki tip hemoliz tanımlanmaktadır.Ozmotik hemoliz ve hemositoliz
Ozmotik hemoliz: Eritrosit hücreleri kendi içlerindeki sıvıdan daha hipotonik bir sıvı ortamı içine bırakılacak olurlarsa, bir müddet sonra şiştikleri ve giren su miktarı, zarlarının gerilebilme kapasitesini aştığında ise zarlarının yırtılması ile Hb molekülünün dışarı çıktığı gözlenir.Normal eritrositlerin %0.9 luk NaCl çözeltisinden (izotonik tuz çözeltisi) başlayarak %0.8, %0.7, %0.6, %0.5, %0.4 şeklinde gittikçe hipotonikleşen tuz çözeltileri içine konulduklarında su alıp şişmelerine rağmen hemoliz gözlenmez. Bunun nedeni, hem zarlarının esnekliği hem de eritrositlerin sitoplazmik materyal miktarının hücre içi hacmine oranla düşük olmasına bağlı olarak içi boş bir torba gibi davranabilmeleridir. Çözeltinin konsantrasyonu %0.4 ten daha düşük olunca normal eritrositlerde hemoliz görülmüye başlar Buradan saf suda tüm eritrositlerin hemolize uğrayacağı anlaşılmalıdır. Bazı anemi tiplerinde eritrositlerin zarlarının esnekliğinin azalmasıyla, su alıp şişebilme kapasiteleri düştüğü için hipotonik ortama dayanma güçleri azalır ve %0.7 lik tuz çözeltisinde derhal hemolize uğrayabilirler. Herediter sferositoz bu tip bir anemiye örnektir.
Hemositoliz: Bazı mekanik, fizik ve kimyasal etkenlerle zar yapısındaki lipid tabakasının erimesi sonucunda görülen hemolizdir. Donma – çözülme, sıcaklık, akrep-yılan zehirleri, bazı bakteri toksinleri, safra tuzları, deterjanlar, eter, kloroform gibi maddeler bu tip hemolize neden olur. Hemolizin nedeni ne olursa olsun sonunda kanda bilirubin (sarı renkte, pigment özelliğinde bir madde, safranın sarı rengini veren de bilirubindir) artışına ve sarılığa neden olur. Bilirubin hücrelerden dışarı çıkan hemoglobinin parçalanıp metabolize edilmesi sonucunda oluşan bir son üründür. Böylece organizmada normalin üstünde bir eritrosit harabiyeti varsa sonunda bilirubin yükselmesi ile sarılık gelişebileceği unutulmamalıdır.
Hemoliz (yıkım) Yeri
• İntravasküler hemolizde eritrositler dolaşımda parçalanır ve eritrosit içeriği plazmaya karışır.
• Daha sık görülen ekstravasküler hemolizde ise eritrositler makrofajlar tarafından KC ve dalak ve RES te fagositoza ugrar.
İntravasküler hemoliz;
Eritrositlerin travmayla karşılaşması (protez kapak), Eritrositlere kompleman bağlanması (immün hemolitik anemi) ,Ortamda bulunan ekzojen toksik faktörlerin (bakteri toksini) saldırısına uğraması sonucu oluşur.
İntravasküler hemolizde; hemoglobin Eritrositler periferik dolaşımda iken hemolize uğradığı için eritrosit içinde bulunan maddeler plazmaya geçer. Hb’de bu plazmaya geçen maddelerdendir. Ciddi intravasküler hemolizde plazma Hb konsantrasyonu artarHb, haptoglobuline bağlanır. Haptoglobulin plazmadaki serbest Hb’ini bağlayıp Hb’ini vasküler yatağın dışına kaçırarak idrar ile idrah edilmesi engellenmiş olur.
İntravasküler hemolizde; haptoglobulin Plazmada 100-150 mg/dl Hb’ini bağlayabilecek kadar haptoglobulin bulunur.Hb-haptoglobulin kompleksi dakikalar içinde hepatosit ve RES tarafından plazmadan uzaklaştırılır. İntravsküler hemolizde haptoglobulin katabolizma hızı yapım hızını geçer, bu nedenle plazma haptoglobulin düzeyi ölçülemeyecek kadar düşer ya da kaybolur.
İntravasküler hemolizde; LDH Eritrositlerin içerinde bol bulunan bir enzimdir. İntravasküler hemoliz durumunda LDH düzeyleri çok yükselebilir. Parçalanan eritrositlerden açığa çıkan Hb RES hücreleri tarafından indirek Bilüribin’e çevrilir ve serum indirek Bilüribin düzeyi artar.
Ekstravasküler hemoliz;
Extravasküler hemoliz olabilmesi için eritrosit membranına bağlı antikorun olması veya eritrosit deformabilitesini etkileyen bazı fiziksel faktörlerin olması gerekir. Eritrositler esas olarak dalak ve/veya KC’de bulunan Makrofajlar’lar tarafından fagosite edilirler ve parçalanırlar Ekstravasküler hemolizde de Haptoglobulin aynı şekilde düşer, Ancak plazma Hb düzeylerinde belirgin artış olmadığı için hemoglobinüri ve hemosiderinüri beklenmez. Serum LDH düzeyleri intravasküler hemolizdeki değerlerden daha az olmak üzere yine yüksektir. İndirek Bilüribin yine yüksek bulunur.
Yorumlarınız Bizim İçin Değerlidir.
Yorum yapmayı unutmayınız.