ÖZEL TİP ARTERLER
Kafatası Arterleri: Çaplarına oranla duvarları çok incedir. Kafatası ile korunduğundan media ve adv.çok incedir.
Umblikal Arterler : T.intimada yalnızca end.bulunur. Kas tabakası iyi gelişmiştir. Adv.yoktur. Göbek kordonunun mükoz bağ dokusu mediayı dıştan sarar.
Akciğer Arterleri : İnce duvarlıdırlar. Akciğerlerdeki düşük kan basıncına uygun olarak hem kas hem elastik doku azalmıştır.
Tuba uterina-Uterus Ovaryum Arterleri:Gebelik ve menstral siklusta yapı değişikliği gösterirler.
Yastıkçıklı Arterler : Erektil organlar, tiroid , meme başı, nazal mukoza ve prostattaki bazı küçük arterler bu tiptir. Tunika intimada epiteloid hücre grubu olarak adlandırılan kontraktil hücreler fonksiyonel bir kapak gibi görev yaparlar. İntimanın lümene doğru kabarıklık yapmasıyla (intima yastıkcıkları) lümen daralır ya da kapanır. Peniste puberteden sonra media ve intima hiperplazisi ile yastıkçıklı arter yapısı gelişir. Adventisya ince kalır.
Terminal Arterler: Bazı organlarda arter dalları, komşu arterlerle anostomozlaşmadan, herbirisi kendisine ait bölgeyi besler. Bu arter tıkanacak olursa beslediği dokuda nekroz ortaya çıkar. Klinik önem taşır. Ar.centralıs retina’ nın tıkanması körlüğe yol açar. Koroner arterler de bir miktar anastomoz yaparlarsa da çoğunlukla yeterli kolateral dolaşım sağlanamaz.
KLİNİK İLİŞKİLER
Normal ve Patolojik Damarsal Değişiklikler: Arterlerde doğumdan ölüme kadar yavaş yavaş ilerleyen değişimin nerede başlayıp bittiğini söylemek güçtür. İlk değişiklik, intimadaki bağ dokusundaki artıştır. İntima kalınlaştıkça elastik membranlar parçalanır. En büyük arterler duvarlarında giderek kalınlaşma ve elastik lamina sayısında artışa rağmen 25 yaşına kadar büyümeye devam ederler. Muskuler arterlerde orta yaştan itibaren duvarlarında kollajen ve proteoglikanlar artar ve esneklikleri azalır. Koroner damarlar yaşlanma etkilerini ilk gösteren damarlardır ve intimaları yaşa bağlı büyük değişiklikler gösterir. Bu doğal değişiklikler, arteriosklerozisde (arterlerin sertleşmesi) gözlemlenen regressif değişikliklere benzemez.
En büyük arterler kalp krizinin öncülü bir hastalık olan atherosclerosis… Yumuşak, hücresiz lipid materyelin intima duvarlarına infitrasyonu gözlenir. Bu birikimler 25 li yaşlarda bile lümen çapını daraltır. Yaşlıların intimalarında şekillenen fibröz plaklar patolojiktir.Elastik fibriller parçalanır. Muskuler arterde ise mediada kalsifikasyon gözlenir.
Sağlıklı bir kişinin tunika media düz kas tabakası yenilenebilir fakat endotel haraplandığında burada toplanan trombositler, trombosit-kökenli büyüme faktörü (platelet-derived growth factor=PDGF) salgılayarak düz kas hücrelerinin çoğalmasını uyarırlar. Sonuçta, bu hücreler kolesterolden zengin lipidler ile paketlenirler.Düz kas hücrelerinin ek kollajen ve proteoglikanlar salgılamasıyla tunika intima kalınlaşır. Endotelin bu ileri harabiyeti nekroza götürür. Daha fazla trombosit birikimi ve pıhtı oluşumu trombus oluşturur ve bu bölgede damarı tıkayabilir ya da daha tehlikeli damarları tıkayabilir (koroner veya cerebral damarlar)
Arteriosklerosis: Yaşlanma ile damarların sertleşmesi subendotelyal tabakada başlar, sonra mediaya geçer. İntima ve mediadaki elastik fibriller parçalanır. Esneklik kaybolur. Önemli dolaşım bozuklukları ortaya çıkar.
Yorumlarınız Bizim İçin Değerlidir.
Yorum yapmayı unutmayınız.