At beslemek
hiç de kolay bir iş değil ve atın ne iş yaptığını ve ne katar ağır olduğuna göre her şey değişir.
Günlük İhtiyacı
Günlük Enerji İhtiyacı
Yem birleşenler
AT BESLEME PRENSİPLERİ
İlk Yapmanız gereken şey atınız ne kadar ağır olduğunu tespit etmektir. Bunun için en uygun araç tabii ki terazidir. Benim gibi, evde 1000kglik terazi bulunduramıyorsanız, basit bir ölçme hesaplama yöntemi bizim gibiler için mevcuttur. Sizi gereken şeyler 2mlik bir parça ip, bir hesap makinesi (kağıt kalem de olur), ve bir metre. İpi, atınızın cidagosunun arkasından, kolan kayışının geçen çukur bölgesinden geçerek vücudun çevresini ölçüyorsun , mesela 152 cm . Bundan sonra göğüsün en öndeki noktasından Poposunun en son noktasına kadar iple ölçüyorsun, mesela 145 cm. Şimdi Birinci ölçü kendinle çarpıyorsun ve çıkan rakamın üstüne uzunluğu çarpıyorsun. Bizim örnek de bu iş şöyle görünür 152 x 152 x 145 = 3350080. Bu rakamı sabit olan 11600 rakamla bölüyorsun 3350080 / 11600 = 288,8. Demek küçük atımız 290 kilodur. Bu yöntem terazi kadar net olmaza da atınızın kilosu tespit etmekte faydalıdır.
Atın kilosu beslemede çok önemli çünkü fazla Protein fazla sidiğin oluşmasına sebep olur. Fazla Enerji (yem) davranış problemlerinin nedeni olabilmektedir. Yetersiz kaba yem davranış problemlerinin nedeni olabilmektedir (mesela ahırda sürekli daire çizmek) vs vs .
Kabaca 100/kg Ata en az 1.2kg kuru ot günde verilmesi gerekir. Bizim örnek at da 290/100 = 2,9 , 2,9 x 1,2 = 3,5kg kuru ot. Böylesi çok iyi bir besleme değildir, benim atım olsaydı otla beraber bir miktar sap saman konulurdu. Yem verirken önemli mesele şudur, yem yemeden önce otun verilmesidir. O zaman sindirimi kolaylaşır.
Yem miktarı yapılan iş a göre değişir . Genellikle 600kglik günde 1 saat çalışan bir ata 3 – 3.5 kg Yulaf verilir. Bizim atımız ama sadece haftada bir, biraz çalışır o yüzden günde 600gr yulaf alır. Yemi ve otu verirken sabahta ilk önce otun 1/3ini veririm 15 – 20 dakika sonra 300gr yulaf, öğlene sadece tekrar biraz ot, akşamda, sabahta nasıl yem verildiğise aynısı verilir. Bununla beraber Su hiç bitmemeli ,( taze ve tertemiz). Tuz veya atlara uygun yalama taşı da hiç bitmemeli .Kabaca 100/kg Ata en az 1.2kg kuru ot günde verilmesi gerekir. Bizim örnek at da 290/100 = 2,9 , 2,9 x 1,2 = 3,5kg kuru ot. Böylesi çok iyi bir besleme değildir, benim atım olsaydı otla beraber bir miktar sap saman konulurdu. Yem verirken önemli mesele şudur, yem yemeden önce otun verilmesidir. O zaman sindirimi kolaylaşır .
Bu tabii ki en basit besleme ve daha iyisi yapmak isterseniz iki seçeneğiniz mevcut.
1.) aşağıda ki besleme programlarından biri kullanırsanız;
2.) At beslemeye ilişkin makaleler okuyup kendi rasyonu kendini hesaplayacaksın.
Benim önerim ise her ikisini yapın, en kötü ihtimal atınızın hakkında bir şeyler öğrenmiş olursunuz .
Günlük İhtiyacı | ||||||||||
| At 600kglık günlük ihtiyaç | kg | Günlük kilo alım | Mega kal | Ham Protein | lysine | Kalsiyum (Ca) | Fosfor (P) | Magnezyum (Mg) | Potasyum (K) | Vitamin A |
| Yetişkin at | 600 | |||||||||
| Temel ihtiyaç | 600 | 19,4 | 776 | 27 | 24 | 17 | 9 | 30 | 18000 | |
| Aygır çiftleşirken | 600 | 24,3 | 970 | 34 | 30 | 21 | 11,2 | 36,9 | 27000 | |
| Kısrak hamile 1-9 ay | 600 | 21,5 | 947 | 33 | 41 | 30 | 10,3 | 34,5 | 36000 | |
| 10 ay | 21,9 | 965 | 34 | 42 | 31 | 10,5 | 35,1 | 36000 | ||
| 11 ay | 23,3 | 1024 | 36 | 44 | 33 | 11,2 | 37,2 | 36000 | ||
| Süt veren kısrak | ||||||||||
| İlk 3 ay | 600 | 33,7 | 1711 | 60 | 67 | 43 | 13,1 | 55,2 | 36000 | |
| 4 ay tay ayrılınca e kadar | 28,9 | 1258 | 44 | 43 | 27 | 10,4 | 39,6 | 36000 | ||
| Çalışan atlar | ||||||||||
| Hafif çalışma | 600 | 24,3 | 970 | 34 | 30 | 21 | 11,2 | 36,9 | 27000 | |
| Orta çalışma | 600 | 29,1 | 1164 | 41 | 36 | 25 | 13,4 | 44,2 | 27000 | |
| Ağır çalışma | 600 | 38,8 | 1552 | 54 | 47 | 34 | 17,8 | 59 | 27000 | |
| Taylar | ||||||||||
| 4 ay | 200 | 1 | 16,5 | 825 | 35 | 40 | 22 | 4,3 | 13 | 9 |
| 6 ay | ||||||||||
| Normal gelişen | 245 | 0,75 | 17 | 850 | 36 | 34 | 19 | 4,6 | 14,5 | 11000 |
| Hızlı gelişen | 245 | 0,95 | 19,2 | 960 | 40 | 40 | 22 | 4,9 | 15,1 | 11000 |
| 12 aylık | ||||||||||
| Normal gelişen | 375 | 0,65 | 22,7 | 1023 | 43 | 36 | 20 | 6,4 | 20,7 | 17000 |
| Hızlı gelişen | 375 | 0,8 | 25,1 | 1127 | 48 | 41 | 22 | 6,6 | 21,2 | 17000 |
| 18 ay | ||||||||||
| Normal | 475 | 0,45 | 23,9 | 1077 | 45 | 33 | 18 | 7,7 | 25,1 | 21000 |
| Antrenmanda | 475 | 0,45 | 32 | 1429 | 60 | 44 | 24 | 10,2 | 33,3 | 21000 |
| 24 ay | ||||||||||
| Normal | 540 | 0,3 | 23,5 | 998 | 40 | 31 | 17 | 8,5 | 27,9 | 24000 |
| Antrenmanda | 540 | 0,3 | 32,3 | 1372 | 55 | 43 | 24 | 11,6 | 38,4 | 24000 |
600kglik Atının Günlük Enerji İhtiyacı | ||||||
| Hız | Yürüş (adeta) | Tırıs (Süratli) | Dört Nal (Kenter) | |||
| yavaş | hızlı | Yavaş | hızlı | yavaş | orta | |
| Yaklaşık hız km/saat | 3,5 | 6 | 12 | 18 | 21 | 30 |
| Yaklaşık Mesafe m/dakika | 58 | 100 | 200 | 300 | 350 | 500 |
| Çalışma süresi dakika | Çalışma ihtiyaç (Mj algılanabilir Enerji) | |||||
| 2 | – | – | – | 1 | 2 | 5 |
| 4 | – | – | 1 | 2 | 3 | 9 |
| 6 | – | – | 2 | 3 | 5 | 14 |
| 8 | – | – | 2 | 5 | 7 | 18 |
| 10 | – | 1 | 3 | 6 | 8 | 23 |
| 20 | 1 | 2 | 5 | 11 | 16 | 45 |
| 30 | 2 | 3 | 8 | 17 | 25 | – |
| 40 | 3 | 4 | 11 | 23 | 33 | – |
| 60 | 4 | 7 | 16 | 34 | 49 | – |
| 80 | 6 | 9 | 22 | 46 | – | – |
| 100 | 7 | 11 | 27 | 57 | – | – |
| 120 | 8 | 13 | 32 | 69 | – | – |
| 150 | 11 | 17 | 41 | – | – | – |
| 180 | 13 | 20 | 49 | – | – | – |
Yem birleşenler | ||||||||||||||
| Kuruluk oran % | Lif gram | Algılanabilir Enerji MJ | Protein gram | Cag | Pg | Nag | Mgg | Kg | Clg | Cumg | Znmg | Semg | Vitamin E mg | |
| Kaba yemler | ||||||||||||||
| Ot silaj | 59 | 172 | 6,2 | 63 | 3,1 | 1,8 | 1,5 | 1,1 | 11,6 | 5,7 | 4 | 17 | 0,02 | 35 |
| Çayır ot kuru | 87 | 277 | 8 | 58 | 4,6 | 2,7 | 2,3 | 1,7 | 17 | 8,3 | 6 | 26 | 0,03 | 2626 |
| Konsantre yemler | ||||||||||||||
| Yulaf | 88 | 99 | 11,5 | 85 | 1,1 | 3,2 | 0,2 | 1,2 | 0,7 | 0,9 | 4 | 32 | 0,19 | 7 |
| Arpa | 88 | 50 | 12,8 | 87 | 0,6 | 3,4 | 0,2 | 1,2 | 0,7 | 1,3 | 5 | 28 | 0,15 | 8 |
| Mısır | 88 | 23 | 13,6 | 64 | 0,4 | 2,8 | 0,1 | 0,9 | 0,6 | 0,6 | 3 | 27 | 0,09 | 8 |
| Bitkisel yağ | 99 | – | 36,1 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 600 |
| Patlamış Soya | 88 | 57 | 14,6 | 412 | 3,0 | 6,4 | 0,2 | 2,4 | 10,7 | 0,4 | 15 | 52 | 0,25 | 3 |
| Toz halinde Yonca | 90 | 235 | 9 | 120 | 16,9 | 2,9 | 0,5 | 3,6 | 24 | 5,4 | 11 | 25 | 0,54 | 80 |
| Havuç | 11 | 10 | 1,7 | 9 | 0,4 | 0,3 | 0,3 | 0,2 | 2,1 | 0,6 | 0 | 3 | 0,01 | – |
| Özel yemler | ||||||||||||||
| Yarış at yemi | 88 | 130 | 12,5 | 87 | 12 | 4 | 2 | 2 | 10 | – | 15 | 65 | 0,24 | 100 |
| Mineral yem (1:1) | 95 | – | – | – | 20 | 20 | 40 | 25 | – | – | 500 | 2500 | 15 | 2800 |
| Mineral yem (2,5:1) | 95 | – | – | – | 100 | 40 | 60 | 16 | – | – | 400 | 2000 | 10 | 1900 |
Üsteki veriler sadece ortalama değerler ve sizin kullandığınız yem daha değişik olabilir . Tahlil yaptırırsanız hep daha iyi dır .
At beslemenin hakkında o kadar çok şey yazılmıştır okumakla bitmiyor yine de her at sahibi bu konuda ne katar bilgili ise o katar da at’tan performans bekleyebilir
AT BESLEME PRENSİPLERİ
1.1Giriş
Kırsal araştırma ve geliştirme endüstrisi kurumunun (RIRDC ) ar-ge faaliyetleri altında at bakımıyla ilgili sorunların ana noktalarını oluşturan belli başlı konular 1996 da Avustralya koşullarında belirtilmiştir.Son 20 yılda Avustralya ve denizaşırı ülkelerin araştırmaları sayesinde farklı cinslerdeki atların besin değeri ihtiyaçlarıyla ilgili bilimsel bilgiler çok kapsamlı bir şekilde geliştirilmiştir. Araştırmada formüle edilmiş bir çok besin içinden dengeli besleyici içeriği olan besinler büyük bir doğrulukla seçilmiş bulunmaktadır.Bununla birlikte bunlar at sahipleri, eğiticileri ve yetiştiricileri tarafından ayırt edilememiştir. Atın aynı zamanda spor aktivitesi olarak algılanması yada boş vakitler için faaliyet olması atla birlikte büyümeyen, köy yaşantısı olmayan veya at tecrübesi olmayan kişilerin bile ilgisini çekmiştir. Çok sayıda at hobi amacıyla sahipleri tarafından şehir dışında tutulmaktadır. Son 10 yılda atlara verilen tahıl, saman ve hazır yemler ikiye katlanmıştır. Bunun nedeni otlaklara olan güvenin azalması ve bunun da yönetime yansımasıdır. Bu kitap, kırsal araştırma ve geliştirme endüstrisi kuruluşu tarafından Avustralya yarış atı endüstrisine önemli bir pratik ses getirmek için oluşturulmuştur ve Avustralya şartlarında yetişen yaygın atların besleme alışkanlıklarına ve yemleme bakış açısı sağlamaktadır. Bu metin, otlaklarda yayılan ve elle beslenen atları da içeren tüm at sınıflarının besin değeri ihtiyaçlarını kolay anlaşılır bir şekilde irdelemektedir. At besinleri ve beslemesine dair çok kapsamlı olmasa da özellikle beslenen atların besin ve beslemesi hususunda önemli prensipleri özetlemeyi amaçlamıştır. At yönetimi öğrencilerin ve at endüstrisine besin ve servis sağlayan diğerlerinin dikkatini atların bilimsel beslemesine yöneltmektedir.
1.2At besleme kuralları
Burada atların beslemesine ve besinlerin hazırlanma oranlarına ait önemli kurallar sunulmuştur. Bu kurallar atların en uygun sağlık, kondisyon, egzersiz yada üreme kapasiteleri dikkate alınarak günlük beslemelerinin bir kısmını sağlamaktadır.
1.2.1 At ihtiyaçları
- Dinlenen ve az çalışan ergin atlar, hamile kısraklar, 12 ay civarında gelişmekte olan taylar iyi kaliteli otlara saman ilavesiyle beraber ihtiyaç duymaktadırlar.
- Genç, yaşlı, hamile yada süt veren kısraklara kondisyon kaybı başlamadan evvel otlamayla beslemeye ek olarak farklı besinler verilmelidir.
- Atlar otlarken ve özellikle bedenleri sıcakken onlara yeteri miktarda taze ve temiz su sağlamak temel bir şarttır.
- Avlu ve ahırdaki atlar, vücut ağırlıklarına, egzersizlerine, büyüme ve üreme ihtiyaçlarına, metabolik etki ve arzu edilen kondisyon seviyesine göre beslemelidir.
- Bir at gün boyu göstermiş olduğu egzersiz performansına göre beslemelidir.
1.2.2 Rasyon
- Rasyon atın ihtiyacı olan kaba yemleri ( çayır otu, saman, kavuz ve kepek ) ve derişik maddeleri (tahıl, proteince zengin yemler, yağ, pelet yem, melas vb. ) içermelidir.
- Atların gün içerisinde yeterli miktarda otlatılmasına izin verilmeyebilir. Bunun için atlara sindirim fonksiyonlarını yerine getirebilmeleri için her gün vücut ağırlıklarının % 1i oranında kaba yem verilmelidir.
- Rasyon lezzetli olmalı ve her bir at için özel ihtiyaçları karşılayabilecek uygun içerikte olmalıdır.
- Atlar her zaman için yeterli miktarda serin ve temiz içme suyu sağlanmalıdır.
- Özellikle sıcak havalarda, atlar çalışmış oldukları zaman ve kısraklar laktasyonda iken su miktarı günde en az bir kez kontrol edilmelidir.
- Yemin içeriği hazırlanırken seçim ve israftan kaçınmak için yem iyi karıştırılmalıdır. Eğer rasyon nemli olacaksa, ekşimeyi önlemek için her bir yem taze taze karıştırılmalıdır.
- Yapılan bir yemde vücuda giren dengeli enerji ve protein miktarından emin olmak için kullanılan tahıl yoğunluğu miktarı birim yerine tartı ile ölçülmelidir.
- Atlarda ince bağırsakları fazla nişasta ile doldurmaktan ve sindirim sistemini bozmaktan kaçınmak için yeme katılan tahıl miktarı 500g/100kg canlı ağırlığı aşmamalıdır.
- Sadece iyi kaliteli yemlerle beslemeli, tozlu, kirli ve kalıplaşmış yemlerden kaçınılmalıdır. Kabul gören düşük kaliteli yemlerin kalitesini arttırmak için melas gibi tatlandırıcılar kullanılmamalıdır.
- Düşük yada yetersiz beslemeyi dengelemek için yada gelişen, çalışan veya doğurmuş atların yüksek ihtiyaçlarını karşılamak için mineral, elektrolit, iz element ve vitamin eklemek gerekebilir
1.2.3 Besleme alışkanlığı
- Yemdeki değişiklikler kademeli olarak yapılmalıdır, küçük değişiklikler için en azından 3-5 günün üzerinde bir tutum sergilenmeli, yem türünü değiştirmek için 10-14 gün, hatta alıştırma şiddeti tahıl içeriğinin arttığı zaman daha uzun sürede olmalıdır.
- Atlar avluda yada ahırlarda iken, sınırlı olarak otlatıldıklarında yada hiç otlatılmadıkları durumlarda günde en az iki kez beslemelidirler.Eğer atalara yüksek tahıl diyeti uygulanıyorsa bu gün içerisinde 3-4 eşit aralığa bölünerek uygulanmalıdır.
- Atlar ahırdalar da iken, özellikle genç ve asabi atların yem yemeleri kesilmemeli, yemlerini bitirmelerine izin verilmelidir.
- Yaşlı ve sağlık problemleri bulunan atlar özel diyetlere ihtiyaç duyabilir ve planlı bir beslemeyle bu hayvanlardan yüksek sindirimsel verim temin edilebilir.
- Şişman yada düşük kondisyonlu atlar diğer at gruplarından ayrı beslemelidir, bireysel yem tüketimi kontrol ve izlemeyle sağlanabilir.
- Midillilerin, özellikle de hamile olan midillilerin vücut ağırlıklarını azaltmak için kasten aç bırakılmamalıdırlar yada 12 saatten daha fazla yemden mahrum bırakılmamalıdırlar. Midilliler ve diğer bazı at cinsleri hiperlipami diye adlandırılan şiddetli bir metabolik bozukluğa karşı büyük riske sahiptirler, eğer bahsedilen atlar yetersiz beslenirlerse o zaman vücut yağ rezervlerini mobilize etmeye başlarlar.
- Bir grup ata yeni dahil edilen atların yemliklere ulaştıklarını, sosyal gruba kabul edilip edilmediklerini saptamak için bu atlar besleme zamanında izlenmelidirler.
- Atlara uygulanan diyet iyi bakıcılık, düzenli parazit ve diş bakımı ve dikkatli antrenman adaptasyonuyla tamamlanmalıdır.
- Her zaman için atların bitki kırpığı ve diğer hayvan yemlerinin yenmediğinden emin olunmalıdır, aksi halde bu gibi olaylar sancıyla veya zehirlenmeyle sonuçlanabilir.
- Yoğun egzersizlerde karın ağrısını önlemek için at sadece az miktarda yem veya kuru otla beslemelidir.
- İç parazitlerin larvalarından yada yumurtalarından, kumdan yemin kirlenmesini önlemek ve sarfiyatı en aza indirmek için yemler bidon tekne veya yemlik yolu ile verilmelidir.
- Yoğun egzersizden sonra rahatsızlık ve karın ağrısı riskini azaltmak için soğuk su alımı (8–12 °C verilmesi gereken içme suyu kast edilmektedir) ilk 10-15 dakikada 1-2 litre ile sınırlandırılmalıdır. At soğuduktan veya dinlendikten sonra (Nabız dak.35 veya daha düşük olduğunda) suya ve yeme erişmesine izin verilir.
- Solunum yolu alerjisini azaltmak için tozlu yemler her zaman nemlendirilmelidir. Yemi nemlendirme aynı zamanda daha az lezzetli ve yeni, tanıdık olmayan yem veya destekleyicilerin seçimini ve eleme riskini azaltmaya yardımcı olacaktır.
Yorumlarınız Bizim İçin Değerlidir.
Yorum yapmayı unutmayınız.